آشنایی با لامپهای کم مصرف

"با لامپ های کم مصرف بیشتر آشنا شویم"

اخیراً با توجه به افزایش تمایل مردم به کاهش هزینه های انرژی در اثر حذف یارانه های انرژی، یکی از مهمترین عوامل در بخش کاهش هزینه های برق، لامپ های کم مصرف معرفی شده اند که لازم است در مورد این محصول، مزایای استفاده ، کاربرد ها و برطرف کردن نگرانی های جامعه در مورد خطرناک بودن لامپ های کم مصرف، توضیحاتی مختصر در این زمینه ارائه شود که در ذیل آورده شده است.
لامپ های کم مصرف در واقع همان لامپ های فلورسنت خطی می باشند که مشخصات آنها بهبود داده شده است و با توجه به کاهش اندازه، جایگزین مناسبی برای لامپ های پر مصرف رشته ای می باشند که نسبت به این لامپ ها، 80% مصرف کمتر و همچنین 8 الی 10 برابر عمر بیشتر دارند. میزان جیوه مصرفی در آنها نسبت به لامپ های فلورسنت خطی از 17mg به 2.5mg تقلیل یافته است. جیوه موجود در لامپ کم مصرف از طریق شکسته شدن یا استحصال در پایان عمر مفید محصول، وارد محیط زیست می شود و در آن انتشار می‌یابد که لازم است اقدامات ذکر شده در ادامه مطلب، برای حذف اثرات مخرب جیوه برای محیط زیست، انجام پذیرد. لازم به ذکر است که بخش اعظم جیوه انتشار یافته در محیط زیست،  ناشی از منابع احتراق ثابت و عمدتاً از نیروگاه های با سوخت زغال سنگ است که در نتیجه می توان سهم لامپ های پر مصرف رشته ای را در انتشار جیوه در محیط زیست، بسیار بالاتر از لامپ های کم مصرف تخمین زد. نیروگاه ها 10mg جیوه را برای تولید الکتریسیته لازم در طول عمر یک لامپ معمولی حبابی منتشر می کنند تا یک لامپ معمولی بتواند کار کند . در مقایسه ، لامپ کم مصرف در همان زمان فقط با 2/4mg جیوه کار می کند که با در نظر گرفتن میزان جیوه موجود در لامپ کم مصرف، حدوداًٌ  5mg جیوه در نتیجه استفاده از لامپ های کم مصرف استفاده می گردد که 50% کمتر از جیوه حاصل از روشنایی لامپ های پر مصرف معمولی می باشد. بایستی توجه داشت که به کار بردن لامپ های کم مصرف، در صورت استاندارد بودن و عدم شکستگی، خطری در بر ندارد. اقدامات لازم برای جلوگیری از خطرات جیوه برای محیط زیست در هنگام شکستگی لامپ های کم مصرف به قرار زیر می باشد:
• اگر اطاق کوچک تر از  2/5m × 3m  یعنی7.5 متر مربع است 15 دقیقه آنجا را ترک کنید .
• در صورت امکان، پنجره ها را باز کنید تا هوای اطاق تهویه شود .
• همه خرده شیشه ها و ذرات ریز را جمع کنید. از استفاده از جاروبرقی خودداری کنید، زیرا می تواند جیوه را در هوا منتشر کند.
• اگر مجبور به استفاده از جاروبرقی شدید، پنجره های اطاق را باز کنید و پس از جارو کشیدن، کیسه جاروبرقی را تخلیه نموده و داخل محفظه‌ جاروبرقی را با دستمال مرطوب تمیز کنید .
• خرده های شکسته شده را در کیسه پلاستیکی دربسته قرار دهید و محدوده را با پارچه مرطوب پاک کنید تا هرگونه ریزه های بسیار کوچک و ظریف شیشه پاک شوند. پارچه به کار رفته را نیز در کیسه پلاستیکی قرار دهید .
• در صورتی که قطعات لامپ شکسته روی فرش ریخته باشد، قطعات آن را با استفاده از دو مقوا از روی فرش جمع آوری کنید و قطعات ریز را با نوار چسب از سطح فرش جمع آوری نمایید. در صورت امکان، فرش را در هوای آزاد تکان دهید تا ذرات آن کاملاً دور ریخته شوند.
• برای دفع زباله حاصله، اجزا را داخل کیسه نایلونی قرار داده و در آن را ببندید و در سطل زباله خود قرار دهید.
همچنین بایستی به این نکته اشاره کرد که طبق تحقیقات وزارت بهداشت کانادا بر روی اشعه ماوراء بنفش ساطع شده از لامپ های کم مصرف، با نتایج عنوان شده در ذیل، خطری سلامتی مصرف کنندگان را تهدید نمی کند که این مسئله می تواند پاسخگوی مناسبی برای منتقدان لامپ های کم مصرف باشد.
نتایج تحقیق: لامپ های کم مصرف در حد فاصل استفاده 30 سانتی متر به بالا، از مصرف کننده و با توجه به زمان در معرض قرار گرفتن نور آن به طور مداوم که بسیار پایین تر از حد مجاز خطرناک می باشد، هیچگونه خطری برای سلامتی انسان (ناراحتی های پوستی و بیماری های چشم) ندارند. همچنین در بخش دیگری از این تحقیق آمده است که میدان های الکتریکی و مغناطیسی ناشی از لامپ های کم مصرف، از حد مجاز بسیار کمتر بوده که در نتیجه خطری برای سلامتی ندارد.
در آخر، لازم است اشاره گردد که برای استفاده های صنعتی و تجاری، عمدتاًٌ لامپ های کم مصرف مهتابی (نور سفید) پیشنهاد می گردد و در استفاده های لازم برای مکان های مسکونی، لامپ کم مصرف آفتابی (نور زرد) فضای گرم تر و دلپذیر تری را فراهم می کند. همچنین در مکان هایی که میزان روشن-خاموش شدن لامپ بالا می باشد، استفاده از لامپ های کم مصرف به دلیل کاهش عمر ناشی از دفعات بالای روشن-خاموش شدن، پیشنهاد نمی گردد و در مکان هایی با رطوبت بسیار بالا یا سرمای بیش از حد نیز کاهش روشنایی و عمر لامپ کم مصرف را خواهیم داشت.
گزارش وزارت بهداشت کانادا در آدرس اینترنتی زیر قابل دسترسی است :

http://www.oee.rncan-nrcan.gc.ca/residential/personal/pdf/hc-cfl-executive-summary-2009-12-21-final-eng.pdf

مزایای لامپهای کم مصرف :
• کاهش مصرف انرژی به میزان 80 % مصرف انرژی لامپهای رشته ای با نوردهی مشابه
• طول عمر زیاد, حدود 8 برابر طول عمر لامپهای رشته ای و کاهش هزینه های تعویض لامپ
• نصب و جایگزینی آسان
• امکان انتخاب رنگ نور لامپ ( آفتابی , مهتابی و صدفی) بر اساس کاربرد و نیاز مصرف کننده
• ایجاد نور یکنواخت بدون لرزش و کاهش خستگی چشم
• کاهش مصرف برق دستگاههای سرمایشی خودکار ( کولر گازی و ..... ) به دلیل عدم تولید گرمای اضافی

توصیه هایی جهت استفاده بهینه از لامپهای کم مصرف
• هنگام روشن نمودن لامپ کم مصرف , نور آن به تدریج افزایش می یابد و دردمای حدود 25 درجه سانتیگراد پس از حدود 4 دقیقه به حداکثر نور خود می رسد.
• لامپهای کم مصرف برای عملکرد مناسب باید در محدوده دمایی مشخص قرارگیرند , بنابراین لامپی را انتخاب کنید که محدوده دمایی عملکرد آن , دمای مکان مورد نظر شما را از نظر گرما و سرما پوشش دهد .
• استفاده از لامپهای کم مصرف در مکانهای با رطوبت زیاد مثل حمام , استخر , سونا , گلفروشی , گلخانه , آکواریوم و .... توصیه نمی شود.
• لامپهای کم مصرف قابلیت استفاده با دیمر و مدارهای تنظیم روشنایی را ندارند مگر اینکه با درج نشانه گذاری مناسب بدین منظور طراحی شده باشند.
• به منظور استفاده بهینه از لامپ کم مصرف و افزایش طول عمر بهره برداری , تعداد دفعات روشن و خاموش کردن لامپهای کم مصرف بایستی به حداقل ممکن تقلیل یابد . همچنین استفاده از این نوع لامپ در محل های با دفعات روشن و خاموش شدن متعدد از قبیل راه پله ها , مدارات چشمک زن و .... توصیه نمی شود.
• برای نصب یا جایگزینی لامپ , حتما از سرپیج سالم و مرغوب دارای نشان استاندارد استفاده نمایید.
• به منظور جلوگیری از اعمال فشار غیرعادی به قسمت شیشه ای لامپ و شکستن آن , جهت هرگونه جابجایی و نصب , بدنه پلاستیکی لامپ را دردست گرفته و سپس بپیچانید.
• میزان نوردهی لامپ از شرایط و دمای محیط متاثر است .حداکثر نور درداخل اتاق با دمای حدود 25 درجه سانتیگراد زمانی حاصل میشود که لامپ به صورت عمودی با کلاهک بالا نصب گردد.
• برای کاربردهای فضای باز , توصیه میشودنصب لامپ به صورت آویز با کلاهک پائین صورت گیرد.
• در کلیدهایی که دارای لامپ نئون می باشد , برای جلوگیری از چشمک زدن لامپ کم مصرف و کاهش طول عمر آن , لامپ نئون را از مدار خارج نمایید.